De Halve maanroute te Gijzenzele - 8.5 km.

• Afstand : 8.5 km, deze wandeling is met enige moeite wel te doen met kinderwagens.
• Startpunt van de wandeling: Het oude dorpsschooltje langs de Schoolstraat te Gijzenzele

Deze wandeling is de huidige variant van de eerder in 2006 opgezette bunkerroute te Oosterzele. Deze originele route was volledig uitgepijld maar kende al van bij zijn ontstaan problemen omwille van verdwijnende bordjes in de regio van Oosterzele Betsberg waar er al jaren een ruzie lopende is tussen de huidige eigenaar van de Betsbergse Bossen (Dokter - oogarts Van De Velde) en het gemeentebestuur van Oosterzele. Gans het college van burgemeester en schepenen doet daar blijkbaar letterlijk in zijn broek voor die ene Oosterzelenaar... Als alternatief heeft men dan sinds enkele jaren een kortere bunkerroute opgericht met de naam "De Halve Maanroute".

Deze wandeling probeert het oorlogsverleden van de regio (vooral Gijzenzele) in de kijker te stellen door middel van onder andere 6 infopanelen. Toch blijft het jammer dat ik als webmaster van deze website niet door dezelfde deuren blijk te kunnen dan de heren die achter het fameuze Gijzels Vennootschap van de Kerkuil schuil gaan. Mocht u zich afvragen wat hiervan de bron is, doe eens de moeite op deze link te klikken. Bijkomende nog triestigere zaak is dat als je die borden eens nauwgezetter begint te lezen, je meer tekst kan maken over historische fouten die er op staan dan dat er in zijn geheel opstaat. Dit laatste heb ik niet kunnen laten en bij de omschrijving van de wandeling telkens je aan een paneel komt, toch maar toegevoegd. Ook blijft het meer dan storend dat je voortdurend moet vaststellen dat als er dan al eens iets correct opstaat dit vaak nog van je eigen website gepikt is zonder toch ook maar 1 bronvermelding te maken. Wat betreft de opmerkingen bij de infopanelen. Ik heb niet de ganse infopanelen liggen overnemen. Ik verwijs enkel naar passages die er op te vinden zijn. Groen zijn de originele passages van de infoborden, rood zijn dan de bijkomende uitleg of correcties (rood is in de meerderheid).

Omdat er toch wel infovragen blijven komen bij mij over deze wandeling, bij deze dan toch ook die volledige wandeling eens beschreven van mijn kant uit. Ook zijn er bijkomend de links gegeven naar de bunkers in de directe buurt die opnieuw net zoals bij de originele bunkerroute vaak toch steeds nipt gemist worden.

Door op de verschillende stipjes op de luchtfoto te klikken hieronder kan u altijd direct uitkomen bij de bij die bunker horende detailfiches van deze website. De positionering van de bunkertjes is vrij correct indien u gebruik maakt van de standaard Internet Explorers en bv firefox. Google Chrome geeft in dit geval afwijkende positioneringen van de bunkers op de foto's. Hetzelfde zou zich ook kunnen voordoen met nog andere internetexplorers. Mijn excuses voor dit ongemak.

Ik wil jullie veiligheidshalve toch ook opmerken dat ik onderstaande wandeling nog nooit in zijn geheel zoals ze wordt opgegeven door het Gijzels Vennootschap heb afgewandeld. De meeste wegeltjes ken ik wel van tijdens mijn eigen bunkerzoektochten en wandelingen. Er zijn toch bijkomend nog zoals je in de beschrijving zult zien, passages waarbij ik mijn twijfels heb over de "permanente" toegankelijkheid. In die gevallen heb ik altijd in de tekst die er bijhoord een mogelijk alternatief toegevoegd.

Onderstaande opmerkingen hoorden bij de panelen die te vinden waren tot voor 2022. Allicht zullen heel wat van de opmerkingen ondertussen verdwenen zijn op basis van onderstaand gezaag. Gelukkig lezen zij deze website in Gijzenzele nooit...

Opmerkingen en aanvullingen bij Paneel 1:

Bruggenhoofd Gent - staal en beton.

... Beducht voor de Duitse expansiedrang en met de ervaring van de Eerste Wereldoorlog in het achterhoofd, beslist het Belgisch leger al in 1927 op deze sikkelvormige gordel een reeks bunkers in te planten. Het worden er uiteindelijk 228. Pas in 1928 werd voor de eerste keer het idee opgeworpen voor de bouw van Bruggenhoofd Gent als onderdeel van het nieuw Reduit National. In deze plannen was nog geen sprake van een bunkerlinie maar een reeks van grote forten met daarbij een aantal overstromingsgebieden. Het idee om af te zien van deze forten en het overschakelen op een bunkergordel dateert pas vanaf 1932.

Barre, bange dagen.

... Op 14 mei worden in Oosterzele alle gezonde jonge mannen tussen 16 en 35 jaar opgeroepen. De jongste soldaten in het Belgisch leger, opgeroepen om weerstand te bieden tegen de Duitse inval in België ten tijde van de meidagen '40 waren van geboortejaar 1920, zeer zelden al eens eentje van 1921. Deze jongens waren dus allen minimum 19 a 20 jaar oud. Er was bij de Duitse inval in België ook al een algemene mobilisatie geweest en alle dienstplichtige jaren. Ook de oudere lichtingen waren door de verhoogde Duitse dreiging al geruime tijd gemobiliseerd en opnieuw aanwezig op hun posities voorzien binnen het Belgische verdedigingsstelsel. Dienstplichtigen en de oudste lichtingen die voorheen nog niet waren gemobiliseerd, werden meteen in de ochtend van 10 mei 1940 via kranten en radio opgeroepen zo snel mogelijk hun eenheden te vervoegen.

Deze oproep aan al deze jonge mannen tussen 16 en 35 jaar gebeurde effectief al vrij snel toen bleek dat het Belgische leger zware klappen kreeg bij de verdediging aan het Albertkanaal. Men had door dat men snel nieuw bloed zou moeten recruteren om bijkomend op te leiden als nieuwe soldaten. In eerste instantie was de oproep om door te trekken naar West-Vlaanderen, onder andere de regio Roeselare. Toen al snel duidelijk werd dat de opmars van de Duitse troepen veel te snel opschoot, verschoof de vraag om door te trekken in de richting van het Zuiden van Frankrijk. In totaal zouden zo een 300.000 Belgische mannen in die richting doortrekken met alle mogelijke middelen maar vooral met de trein (als deze nog beschikbaar waren) of fietsen. Velen zouden echter hun eindbestemming nooit bereiken omdat net in het noorden van Frankrijk de Duitse doorbraak zeer snel verliep. Rond 20 mei 1940 was het geallieerde front reeds in 2 gesplitst tot aan de Franse kust en was het niet meer mogelijk zonder de Duitse opmars te moeten kruisen naar het zuiden van Frankrijk te geraken. Deze ongelukkige doortrocht zou jammer genoeg ook nog aan heel wat jonge mannen het leven kosten omdat ze soms totaal ongetraind in het strijdgewoel, luchtbombardementen en artilleriebeschietingen kwamen te zitten. Vaak waren ze ook het doelwit van luchtaanvallen die deze jonge mannen aanzagen voor vluchtende troepen.

... Op 16 mei worden de eerste Duitse verkenners gesignaleerd. De eerste berichten dan naderende Duitse troepen die direct gevaar vormden voor Bruggenhoofd Gent dateren pas van de late namiddag van de 19e mei en zeker nog niet van de 16e mei. Op dat moment waren zelfs de Belgische regimenten die de strijd aan Bruggenhoofd Gent zouden dienen te voeren op die lokatie nog niet aangekomen op die nieuwe te bezetten stellingen.

... Op 19 mei nemen de Duitse troepen stellingen in, vastberaden om Gijzenzele in te nemen en door te trekken naar Gent. Ze stellen hun artilleriekanonnen op in de Veldstraat te Oosterzele, zo'n 2 km zuidoostwaards van het dorp. De stellingen voor Bruggenhoofd Gent werden pas effectief vrijgegeven de 19e mei rond 23u. Tot dat uur dienden Ardeense Jagers Bruggenhoofd Gent te vrijwaren van Duitse belagers, waar ze ook in slaagden met jammerlijk genoeg menig gesneuvelde tot gevolg. De Duitsers zouden effectief na eerste contacten met TPG ter hoogte van Gijzenzele zich ingraven ter hoogte van de Veldstraat te Oosterzele. 2 km is echter zeer kort om artillerie op te stellen tegenover het front. De Belgische artillerie stond om u een idee te vormen opgesteld te Merelbeke, De Pinte en Zwijnaarde, heel wat meer achteruit dus. Ook is het zeer onwaarschijnlijk dat de eerste Duitse troepen die TPG bereikten al veel steun hadden van enig artilleriegeschut van formaat. Vergeet niet dat alle bruggen over onder andere de Dender kort voordien waren opgeblazen en het verplaatsen van dergelijk geschut over die waterlopen de eerste uren en zelfs dagen zo goed als onmogelijk was tegenover TPG. Het grootste stuk geschut dat allicht al beperkt aanwezig zal zijn geweest, zullen Duitse PAK37 anti-tankkanonnen zijn geweest. Voor de rest stonden de eerste Duitse infanteristen die TPG bereiken er allicht zuiver voor om met hun eigen handwapens TPG te proberen innemen. Wees dus gerust, in eerste instantie was de strijd zeer ongelijkmatig met de Duitsers sterk in het nadeel.

Gaten in de muren

... Gijzenzele telt eind jaren 30 zo'n 500 inwoners. In de meidagen van 1940 vluchten bijna alle inwoners het dorp uit. Hun plaats wordt ingenomen door 600 Belgische soldaten van het 6e en 5e Linieregiment, onder bevel van majoor Desprets. Het grootste gedeelte van Gijzenzele (rand Betsbergbos) tot de oostgrens van Gijzenzele waar reeds elementen van de 5e Linie zaten, werd bezet door de 6e Linie. Deze bestond op dat moment nog maar uit 2 Bataljons in plaats van 3. Als je rekent dat een Bataljon in volle bezetting ongeveer 600 man telde en er toch nog wel zeker hiervan 75% aanwezig zal geweest zijn, moet je dus alleen van 6e Linie toch al minimum aan een 900 tal man gekomen hebben. Ook is de naam van de majoor volgens mij Deprets en niet Desprets.

... Er zouden 24 Belgische en 60 Duitse soldaten het leven laten. Deze getallen zijn te onnozel voor woorden. Lees eens wat op deze pagina te vinden is en vorm u misschien eens een realistisch beeld. Aan bruggenhoofd Gent (en de ganse Scheldestelling) vielen nog heel wat meer doden, niet alleen van 5e en 6e Linie. Ik kan u alleen maar meedelen dat eigen tellingen voor de ganse Scheldestelling ondertussen reeds 348 gesneuvelde Belgische soldaten bevat, rechtstreeks koppelbaar aan deze regio en gevechten. Daarnaast zijn er nog eens 72 Belgische gesneuvelden te betreuren bij vertragingsopdrachten tussen Dender en Schelde omdat TPG pas vanaf 19 mei om 23 uur mocht vrijgegeven worden aan de Duitsers. In hospitalen in de directe omgeving vielen rond de dagen van strijd hier (en ook de dagen nadien) nog eens 94 namen van mogelijks hier dodelijk verwonde soldaten die later overleden aan hun verwondingen. Wees gerust, ik ben nog altijd niet zeker of deze lijsten nu al dan niet volledig zijn. Misschien wordt u op deze manier duidelijk waarom ik die volksverlakkerij met bijhorende belachelijke gesneuveldenaantallen storend begin te vinden. Schets misschien een historisch correct beeld.

... Er vielen ook (de) meer dan 100 gewonden, vooral op 22 mei. Opnieuw dezelfde opmerking over die gemelde aantallen van gewonden. De ergste strijd aan TPG en ook te Gijzenzele vond plaats in de namiddag van 21 mei en niet 22 mei 1940.

Vervolg beschrijving van de wandeling

We starten onze tocht in de richting van de kerk van Gijzenzele. Op het kruispuntje verderop draaien we rechts af langs de parking aan de kerk. Voor het kerkhof staat een herdenkingsmonument voor de gesneuvelden van de 6e Linie. Opnieuw zoals al eerder gemeld, zijn de aantallen van vermelde soldaten, zelfs alleen al voor de 6e Linie, niet kloppend.

Opmerkingen en aanvullingen bij Paneel 3:

Onopvallend in het landschap.

... Bunkers ... die ook als uitkijkpost fungeren. Men koppelt op deze infopanelen meermaals de functie van uitkijkposten aan deze bunkers. De waarde dat deze bunkers op dat gebied hadden, was zeer miniem gezien de schietgaten het enige zicht waren dat de bunkers hadden op de omgeving (tenzij ze beschikten over een observatiekoepel). Deze bunkers hadden veel meer dode hoeken dan dat ze iets zagen van wat zich rondom hen afspeelde. Het zicht in zo een bunker was zeer beperkt tot zijn schietsector zichtbaar door de schietgaten (2 x zo een 18°). Dit is ook de reden dat bij de standaard bunkerbezetting ook steeds een observator werd voorzien die buiten de bunker diende te observeren en niet binnenin. Of deze ook zo bleef observeren in de volle strijd is weinig waarschijnlijk en onduidelijk.

... In Gijzenzele worden in 1934 acht bunkers gebouwd. 1934 zal in dit geval vrij kort door de bocht geweest zijn gezien de eerste akte voor bunkers op Gijzenzele betrekking heeft op een akte voor de bunker A36 en werd getekend voor akkoord op 3 december 1934. De laatste akte betrekking hebbende op deze 8 bunkers betreft deze van de bunker Av12 die pas werd getekend op 18 oktober 1935. De bouw van de bunkers moet dan ook allicht gesitueerd worden in de periode 1935 tot half 1936. Ook is er nog een merkwaardig denkertje aan de bunkers op Gijzenzele. De "oude" bunkernummers lopen namelijk tot 9 (DG1 tot DG9) en het nummer DG1 bestaat effectief niet. Waar men origineel die niet gebouwde bunker voorzien had, is ook mij nog een raadsel. Misschien dient dit dan gekoppeld te worden aan de niet bestaande en ook in de nieuwe nummering ontbrekende C15 (commandobunker 15).

... Gijzenzele na de strijd. Rustende Duitsers ergens in het dorp. Deze foto dateert allicht letterlijk van tijdens de strijd op 21 mei 1940. Hieronder een foto van het achtertuintje die er nog steeds vlot herkenbaar te vinden is.

De foto's zijn te situeren in de Schoolstraat, voor het kruispuntje met de Langestraat en de Hoogstraat. Je herkent er nog altijd op de rechter kant dezelfde lokatie. (Oude foto: Collectie J. De Vos)

Mariagaard.

veel meer details over dit thema (en historisch correcter) op deze link.

... was de Provinciale Landbouwschool in de jaren 30. De landbouwschool deed maar dienst als school tussen 1922 en 1935. Laat nogmaals duidelijk zijn dat de vroegere SS-school Kwatrecht geen enkele band heeft met de huidige school Mariagaard die er nu is gevestigd.

... Na de inname van het Bruggenhoofd Gent werd het instituut snel ingenomen door Duitse soldaten en het bleef een Duits Bastion tot aan de bevrijding in Gijzenzele in september 1944. Voor de meidagen '40 stonden de gebouwen van de voormalige Landbouwschool al sinds 1935 leeg. In de voortuin en tegen de huidige autosnelweg werden bijkomend nog 2 bunkers van TPG gebouwd. Tijdens de meidagen geraakten de gebouwen door de gevechten zwaar beschadigd en in de voortuin ontstond een Duits kerhof. Deze schade werd in opdracht van de Zusters van Liefde toch opnieuw hersteld omdat de gebouwen niet verder zouden verloederen. De gebouwen kwamen pas in 1942 voor een eerste keer in het vizier van de Duitse bezetter. De activiteiten rond de SS-school (verbouwingen) startten uiteindelijk maar rond begin 1943. De eerste lessen startten pas in september 1943. Dus dat de site gans de Duitse bezetting een Duits bastion was, houdt niet veel steek. Ook ligt deze school op grondgebied Kwatrecht en niet op Gijzenzele zoals men hier wil laten uitschijnen. Eind augustus 1944 namen de nog aanwezige leerlingen en leerkrachten de vlucht naar Duitsland voor de oprukkende geallieerde bevrijders. Dus ook die einddatum is niet echt juist.

... 84 doden in drie dagen tijd. Zie hogerop waarom ik hier niet echt verder wil op ingaan. Van Belgische kant klopt hun telling al niet en aan Duitse kant is het hetzelfde verhaal. Niet alle hier gesneuvelde Duitsers werden uiteindelijk op Mariagaard begraven... Hier een meer dan onvolledige lijst van Duitse kant.

Opmerkingen bij het Paneel 2 dat hier terug te vinden is.

Inhoudelijk heb ik bij dit paneel niet echt opmerkingen. Alleen zou ik onze heren van het "Gijzels Genootschap van de Kerkuil" er op willen wijzen dat de Kerkfabriek van Gijzenzele mij al eens heeft gecontacteerd omdat ze dachten dat ik die originele foto's met de beschadigde kerk van Gijzenzele in mijn bezit had. Deze staan altijd wel gelinkt als bezit van de kerkfabriek maar deze zijn toch blijkbaar na ooit door het genootschap opgehaald te zijn voor gebruik NOOIT teruggekeerd en ondertussen allicht beschouwd als privébezit van de persoon waar ook mijn conflict met het Vennootschap mee begon (naam en toenaam gekend).

Vervolg beschrijving van de wandeling

Voorlopig zijn er geen echte opmerkingen bij het Paneel 4 dat hier terug te vinden is.

Vervolg beschrijving van de wandeling

Opmerkingen en aanvullingen bij Paneel 5:

Beschrijving bunker Av10.

De Molenbunker had een ruw stenen uiterlijk en was lichtgroen geschilderd met okergele en groene vlekken erop. Allicht hebben een aantal eerdere confrontaties er voor gezorgd dat men liefst geen directe link heeft met de website www.bunkergordel.be. Wel heeft www.bunkergordel.be ondanks alles indien het al gebruik maakt van iets van hen, wel degelijk altijd correcte bronnen vermeld, wat van hen niet kan gezegd worden. Zo gaat men zelf de originele kleuren van de Molenbunker gaan beschrijven zoals die op www.bunkergordel.be omschreven staan. Deze kleuren staan nergens in andere bronnen vermeld want deze zijn gebaseerd op eigen vaststellingen of doortrekkingen van andere gekende bunkers. Jammer dat je op die manier moet werken als een genootschap die zich dan wil voordoen als HEEMKUNDIG.

Gijzenzele valt.

... Tegen de avond van 22 mei is alle weerstand op Bruggenhoofd Gent gebroken. Laat het duidelijk zijn dat Bruggenhoofd Gent nooit is verlaten omdat de stellingen volledig doorbroken waren. Bruggenhoofd Gent en dus ook de stellingen te Kwatrecht en Gijzenzele werden verlaten omdat de Duitsers hadden weten door te breken over de Schelde ten zuiden van Oudenaarde. Hierdoor riskeerde men aan Bruggenhoofd Gent omsingeld te geraken. Dit is de eigenlijk reden dat er diende teruggetrokken te worden op de nog meer achteruitgelegen Leiestelling.

Op die wijze komen we bij de "in originele staat herstelde" bunker A36. Laat mij toe dat ik hier opnieuw niet teveel woorden ga vuilmaken. Dit betreft een uit de hand gelopen prestigeproject van de gemeente Gijzenzele. U kunt de redenen waarom ik niet echt te spreken ben over dit project eenvoudig lezen op de bunkerfiche alsook in de aparte bladzijde over hoe deze bunker werd in ere hersteld. Misschien begrijpt u na het lezen van de vorige twee links ook wel beter waarom ik totaal niet meer wens geassocieerd te worden met voorgaand project. Dit alles ondanks dat de bunker A36 voor renovatie altijd al een zeer interessante bunker was omwille van het feit dat hij zo zwaar bevochten is geweest en daar ook de sporen van draagt (of droeg).

Opmerkingen en aanvullingen bij Paneel 6:

Beschrijving bunker A36 (en vooral de originele foto van de bunker As4.

Ook op dit paneel is vrolijk de camouflage-uitleg zoals te vinden op www.bunkergordel.be overgenomen zonder deze zelfs iets of wat te gaan wijzigen. Zelfs de opmerking dat hij naadloos diende aan te sluiten bij de bestaande bebouwing kan ik mij niet voorstellen dat ze weten uit welk soort document die fraze zal gekomen hebben... Bronnen van hun eigen teksten zijn in elk geval opnieuw nergens te vinden.

Ondanks dat men van het Gijzels Vennootschap uit beweert de website niet te lezen is het dan toch wel straf dat ze origineel op hun eerste paneel (sommige panelen werden nog eens vernieuwd net voor de herdenking van 75 jaar meidagen 40) zelfs beweerden dat de oude foto een foto was van de bunker A36 (hoe graag ze het toch gewild zouden hebben...). Kijk op de oude foto onderaan. Nadat op de bunkerfiche van de bunker As4 op mijn website een gedetailleerde uitleg te vinden was over welke bunker het wel degelijk is, namelijk As4, werd bij de vernieuwing van het paneel toch ook wel dat bunkernummer heel toevallig allicht, gewijzigd, opnieuw zonder enige bronvermelding.

Bijkomend houdt de bron die bij de foto wordt vermeld, het koninklijk legermuseum, ook geen steek gezien deze foto's zeker daar niet te vinden zijn. Men meldt trouwens ook in al hun teksten en ook op deze panelen de Moskou-archieven en bijhorende doos 810. In die specifieke doos zit niets dat ook maar iets meldt over de de bunkers die in Gijzenzele werden gebouwd, dus zeker ook niet die respectievelijke gebruikte plannetjes.

Er bestaat altijd de mogelijkheid bovenstaande wandeling uit te voeren onder mijn begeleiding. U krijgt in dat geval wat meer technische uitleg over de bunkers die onder de wandeling in het zicht komen. Mochten jullie hierin geïnteresseerd zijn, neem dan gerust contact op. info@bunkergordel.be.

Ook bestaat altijd de mogelijkheid tot het ontwerpen van een meer lokale wandeling in eventueel op het moment nog niet bewandelde zones van de bunkerlinie. Dit soort wandelingen is ook altijd mogelijk maar vraagt wel meer voorbereiding. Voor die wandelingen is wel in eerste instantie een groter bezoekersaantal en meer voorbereidingstijd nodig.